برای بزرگنمایی، روی تصویرکلیک کند |
برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند |
برای بزرگنمایی، روی تصویرکلیک کند |
|
کد ثبت اثر: |
|
نام اثر: |
پنگو یا پنگاب یا فنجان |
قدمت: |
قاجاریه |
توضیحات: |
وسیله ای برای سنجش زمان آبیاری باغات و زمین های کشاورزی در طبس |
محل اخذ تصاویر : |
موزه آب منطقه ای خراسان – مشهد |
واحد تقسیم آب در نظامهای آبیاری سنتی (فنجان) در بیشتر مناطق ایران از جمله خراسان تقسیم عادلانه آب در میان کشاورزان و برخی موارد آب شرب شهرها و شهرکها اهمیت فراوانی دارد.از این رو برای اینکه بتوانند، سهام آب هر کشاورز را بدقت تعیین کنند از واحد زمانی به نام «فنجان»استفاده میکنند. برای سنجش زمان با فنجان تشتی را که معمولا ۱۰ تا ۲۰ لیتر گنجایش دارد، از آب پر کرده و فنجان را روی سطح آب میگذارند. آب از سوراخ فنجان بالا آمده و اندک اندک آن را پر کرده و سرانجام غرق میشود.مدتی که صرف پر شدن فنجان میشود واحد زمانی تقسیم آب میباشد که بسته به قطر سوراخ، اندازه و جنس فنجان متفاوت است. طریقهٔ کار فنجان یا ساعت بدین گونه بوده که میرآب با چشم دوختن به فنجان با هر بار پرشدن و غرقشدن آن و خوردن کاسه به کف دیگ یک فنجان یا هفت دنگ و نیم یا (۷ دقیقه و نیم امروزی) محاسبه نموده و یک سنک کوچک برای هر بار غرقشدن کاسه در یک کیسه یا یک ظرف سفالی میگذاشته است. تا تعداد فنجانها و زمانی که سهامدار قنات آب براب باغ خود یا زمین میبرده را دقیقاً حساب کند مثلاً اگر ۱۰ سنگ درون کیسه باشد یعنی ۱۰ فنجان یا معادل امروزی ۷۵ دقیقه آب قنات را فرد استفاده کردهاست. |
|
کلیه حقوق برای سایت ” دانشنامه طبس گلشن ” محفوظ است استفاده از مطالب و تصاویر با ذکر منبع ” دانشنامه طبس گلشن ” مجاز است |