درخت ، آب و حیاط در معماری طبس

tabasenc ۱۱:۱۴ ب.ظ ۰
درخت ، آب و حیاط در معماری طبس

 

tabas garden 123 (28)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (27)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (19)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (18)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (22)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (20)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (15)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (17)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (11)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (13)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (10)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (9)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (7)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (8)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (6)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (4)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (3)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (2)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (1)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (38)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (37)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (36)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (35)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (34)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (33)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (32)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (31)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tabas garden 123 (29)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

tarjadi garden tabas (1)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

bagh golshan  (8)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

bagh golshan  (6)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

bagh golshan  (2)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

amir garden tabas (22)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

amir garden tabas (8)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

amir garden tabas (21)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

bagh golshan  (5)

برای بزرگنمایی، روی تصویر کلیک کند

کد ثبت اثر:

P/568

نام اثر:

تصاویر طبس قبل از زلزله۱۳۵۷

قدمت:

از ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ شمسی

توضیحات:

توضیحات

انتشار:

کتاب طبس شهری که بود

در طبس بر این باورند : اگر کسی درخت خرما را قطع کند مثل این است که جوانی را کشته است ».

.«سون هدین » جهانگرد سوئدی ، که در سال ۱۹۰۶ میلادی از طبس دیدن کرد در سفرنامه اش مراسم قطع درخت خرمایی را که ناگزیر از قطع آن بودند و وی در آن مراسم شرکت داشته است نقل می کند :« در یک چنین مراسمی در یکی از روزهای آخر اقامتم در طبس به منزل سید دعوت داشتم ما به روی چمن های باغ شاهد قطع نخل بودیم .

 قربانی ، یک نخل ۵۰ ساله نر بود که چون شروع به پژمردن کرده بود محکوم به مرگ شده بود … من شاهد تمام جریان هستم . آدم فوراً احساس می کند که صاحب باغ و همراهانش که با این نخل بزرگ شده اند و او را از بچگی می شناسند آنقدر اندوهگین می شوند که گویی در مقابل دوستی دیرین عمل زشت و خالی از وفا از آنها سر می زند

 … » .این توصیف می رساند که تا چه حد قطع درخت خرما در طبس زشت بود و نوعی گناه به حساب می آمده است :سنتی که قطع درختان خرما را منع می نموده است آنچنان بر جامعه مستولی بوده است که حتی هنگام ایجاد ساختمان های بزرگ آنها را قطع نکرده اند و درخت خرما در داخل بنا باقی مانده است و در ناحیه سقف ها حفره ای بازتر از قطر درخت ایجاد نموده اند تا درخت بتواند با وزش باد حرکت کند و حرکت آن به بنا منتقل نشود .

مثال های متعددی در این مورد در طبس وجود دارد . از آن جمله : درخت خرمایی که در داخل ساختمان سر در باغ گلشن و در کنار پله های آن وجود دارد نمونه جالبی است و همچنین می توان وجود چند درخت را در داخل ساختمان باغ امیر طبس نام برد که با وجود اینکه ساختمان های با اهمیتی هستند باز موجب نشده است که درختان خرما را قطع نمایند .

در در تصویر مشاهده می شود که چگونه سه درخت خرما از پوشش اتاقی بیرون آمده اند و به روشنی نشان می دهد که درختان تا چه اندازه مورد توجه و حمایت مردم اند تصویرها نیز تاکیدی بر این نکته است که تا چه اندازه مردم حفظ درختان خرما را بر خود واجب می شمردند و تا چه حد معماری با درختان خرما هماهنگ گردیده و با آنها کنار آمده است .

در بعضی از کوچه های بسیار باریک طبس درختان خرما در وسط کوچه وجود دارند به طوری که عبور را مشکل می کنند ولی کسی آزاری به آنها نرسانده است . در برخی از گذرگاه ها درختان خرما خم شده و در میان کوچه قرار گرفته اند ولی درخت را به همان صورت باقی گذارده اند  .


دو درخت نارنج را نشان می دهد که مردم آنها را در گلدان های گلی محفوظ داشته و ضمن ایجاد یک دیوار برای حد فاصل گذرگاه و مزرعه یک نیمکت عالی برای نشستن در کنار گذرگاهی زیبا و محیطی بی نظیر به وجود آورده اند . به نظر من این کار نمونه در نهایت جالبی است برای بیان همه خصلت های سازنده محیط زندگی که در مردم طبس وجود دارد . از آن جمله خصلت حفظ درختان علاقه به درخت ، تلفیق معماری با درختان و سود گرفتن از سایه درختان و زیبایی آن را می توان بر شمرد .

 طبس تنها شهرخراسان است که درآن خرما ومرکبات به بارمی آید نخلهای خرما ، ودرختان سرسبز وپرگل طبس که هرخسته ای را درسایه آن مجال استراحت است برخرمی وزیبایی شهرافزوده گاه عمر بعضی ازاین نخل ها به دویست سال وارتفاع آنها به ۱۵ و ۳۰ مترمی رسد.

درارگ قدیمه وپارک اسلام وباغ گلشن ودیگر نخلستانهای طبس درخت هایی یافت می شود که صدها سال ازعمرآنها می گذرد. وبه علت ارتفاع زیاد کسی را قدرت برگشن گیری ، وقطع شاخه های زاید ، وبهره برداری ازآنها نیست وجود همین طبیعت زیبا ، نخلها و درختان همیشه بهارآب وهوای معتدل وبهار وپاییز دل انگیز طبس را به صورت دارالشفایی برای معالجه امراض ریوی درآورده باغات مرکبات وعطردل انگیز وهوای لطیف ومطبوع طبس را کالیفرنیای ایران نامیده است.

صاحب کتاب کویرهای ایران ازطبس به عنوان مروارید شهرهای ایران نامبرده می نویسد : طبس درنظر مسافرصحرا که ازراهی دور ودراز وغریب به آنجامی آید واحه ای است جذاب وبهشتی چه بسیار زائران که زیرنخلهای طبس خوابیده اند وخوابهای شادی دیده اند چه بسیاررهگذرانی که گلویشان ازآب شور چاهها درهم کشیده شده است وبعد با آب صاف چشمه های کوههای طبس جدا شده است. وچه بسا مردمی که گرسنگیشان را با خرماهای شیرین وپرآب طبس رفع کرده اند ازبالای مناره مسافرخسته می تواند نگاه دیگری به راه پرپیچ وخم کویر که ازآن گذشته است. وبه صحنه ای که قدمهایش چشم بیندازد.

وقتی که من درزیر نخلهای طبس اتراق کردم . یک زندگی دو ماهه کویری را پشت سرداشتم چقدر با میل می توانستم دو ماه دیگر درسایه این واحد بمانم…

سون هدین ، درکتاب خود به شرح مسافرتش درطبس ، ومناطق دیگر کویر لوت بپردازد وازخاطرات شیرین ومردمان خون گرم ومتدین طبس ازمراسم تغزیه داری وحرمسرای خان طبس ازدهات وآبادی های اطراف ازآثار زیبا و باستانی باغهای پرگل ونخلهای آن واز راههای خشک کویری وازآن همه زیبایی شکوه وجلال وعظمت عروس لوت ، داستانهای می سراید…

جلال آل احمد نیز با شرح خاطره اش ازطبس وزیبایی ها و مردمانش می نویسید (طبس چون نگینی دردل کویر محمد رخشد(

بد نیست درپایان این بیوگرافی کوتاه ، لحظاتی رشته سخن را به مرحوم دکتر رسا بسپاریم ، که دربازگشت ازطبس ، بادهای خوشی را عطر بهارنارنج ، وباغ گلشن وپلیکان تنهایش ، چنین می سراید

مه آذر گذرافتاد مرا سوی طبس                     گذردر شهرنشاط آورد نجوی طبس

بود رنج سفر وخستگی ازچهره سترد              چشم افتاد چو بر چهره ی نیکوی طبس

باغ گلشن که درآن باغ پلیکانی بود                هست درلطف وصفا ساخت مینوی طبس

 یکطرف سروکند عشوه گری برلب جوی           یکطرف آب کند زمزمه درجوی طبس

شاخه های گل نرگش چوبرآید ازباغ            خوش بود منظره خرم وخوشبوی طبس

خامه عطر هوس انگیز بهارنارنج                      که کشاند مه اسفند تو را سوی طبس

سنت حفظ درخت باعث شده ضمن اینکه طبس را به یکی از سبزترین شهرهای ایران در قلب کویر تبدیل سازد ، این شهر را در زمره شهرهای پذیرای درختان کهن قرار داده اس 

 

کلیه حقوق این پایگاه برای سایت ” دانشنامه طبس گلشن www.tabasenc.ir” محفوظ است

 

 

فرستادن دیدگاه »